کتاب ساختار اجتماعی یثرب در بنیان مدینه النبی کد2467 نوشته مهران اسماعیلی توسط انتشارات سمت با موضوع تاریخ، تاریخ مدینه به چاپ رسیده است.

این کتاب به عنوان کتابی مبنایی برای دانشجویان رشته تاریخ اسلام در مقاطع تحصیلات تکمیلی در نظر گرفته شده و برای آموزش سرفصل‌های واحدهای درسی «جزیرة‌العرب قبل از اسلام»، «سیره نبوی» و «تاریخ صدر اسلام» نیز معرفی می‌شود.

دوره استقرار پیامبر در یثرب و تشکیل اولین اجتماع مسلمانان در این منطقه، از جهات گوناگون مورد استناد و ارجاع فرق اسلامی قرار گرفته و می‌‌گیرد. ایراد اساسی و عمده این ارجاعات، خوانش مدرن از مدینه با استفاده از مفهوم شهر است. در این نوشته تلاش شده با استفاده از روش‌های زمینه‌گرایانه و آخرین و جدیدترین یافته‌ها و اطلاعات به دست آمده در این زمینه، خوانشی جدید از مدینه و ماهیت بافت قبیله‌ای و ساختار اجتماعی ویژه آن ارائه گردد.

مباحث کتاب ساختار اجتماعی

1. جغرافیای یثرب/ مدینه در آستانه ظهور اسلام
2. بازسازی جغرافیای تاریخی یثرب/ مدینه
3. جغرافیای طبیعی یثرب/ مدینه
4. عالیَه و سافِلَه در ساختار جغرافیای زیستی یثرب/ مدینه
5. زیستگاه روستایی یثرب/ مدینه در صدر اسلام
6. جغرافیای سیاسی و اجتماعی یثرب/ مدینه
7. رویکرد اجتماعی به گسترش اسلام در یثرب/ مدینه
8. مناسبات قبیله‌ای در عالیَه و سافِلَه یثرب در آستانه هجرت پیامبر
9. وضعیت دینی یثرب در آستانه هجرت نبوی
10. تلقی ساکنان یثرب از وحی مکّی
11. عوامل افزایش نفوذ پیامبر در یثرب
12. خاستگاه قبیله‌ای مؤمنان یثرب/ مدینه از آغاز تا بیعت عَقبَه دوم
13. گسترش اسلام در سافِلَه پس از پیمان عَقبَه
14. گسترش اسلام در عالیَه پس از پیمان عَقبَه
15. گاه‌شناسی نام‌گذاری «انصار» و تطبیق آن بر طوایف یثرب/مدینه
16. و...