رشته ادبیات و زبان عرب در دانشگاهها به عنوان یک رشته علوم انسانی مورد توجه قرار گرفته است. این رشته به مطالعه و تحلیل ادبیات عربی، زبان عربی و فرهنگ عربی می‌پردازد. دانشجویان این رشته علاوه بر یادگیری زبان عربی به صورت تخصصی، با آثار ادبی، ادبیات عرب و اسلامی، تاریخ ادبیات عرب، زبان‌شناسی، و فرهنگ عرب آشنا می‌شوند.

برخی از دروس اصلی در این رشته ممکن است عبارت باشند از:

1. زبان عربی و ادبیات:
   • گرامر و ترکیبات زبان عربی.
   • ادبیات عرب از دوران جاهلی تا حال حاضر.
2. ادبیات دینی:
   • آشنایی با آثار ادبی اسلامی.
3. تاریخ ادبیات عرب:
   • مطالعه تاریخچه و تحولات ادبیات عرب.
4. زبان‌شناسی عربی:
   • تحلیل دقیق ساختار و ویژگی‌های زبان عربی.
5. فرهنگ و تمدن عرب:
   • مفاهیم و ارزش‌های فرهنگی در جوامع عربی.
6. ترجمه:
   • تکنیک‌ها و روش‌های ترجمه ادبی.
7. ادبیات مقایسه‌ای:
   • مطالعه و مقایسه آثار ادبی عرب با سایر ادبیات جهان.
8. آموزش زبان عربی به غیر‌ناطقین:
   • روش‌ها و ابزارهای آموزش زبان عربی به افرادی که این زبان را به عنوان زبان دوم یاد می‌گیرند.
9. ادبیات معاصر عرب:
   • مطالعه آثار نویسندگان معاصر عرب.

در این رشته، دانشجویان می‌توانند به تحقیقات در حوزه‌های مختلف ادبیات و زبان عرب پرداخته و مهارت‌های زبانی، تحلیل ادبی، و ترجمه را به دست آورند.

توانایی های لازم جهت تحصیل در رشته زبان و ادبیات زبان عرب

علاقه و انگیزه در رشته زبان و ادبیات عربی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. دانشجویان این رشته باید از علاقه عمیق به زبان و ادبیات عربی برخوردار باشند تا بتوانند با انگیزه بالا به تحصیلات خود ادامه دهند. این علاقه می‌تواند ناشی از علاقه به فرهنگ و ادبیات عرب، تاریخ این زبان، یا حتی ارتباط با زبان وحی در متون دینی باشد.

ضمناً، دانشجویان این رشته نیاز به تسلط نسبی به ادبیات فارسی و زبان عربی دارند. این مهارت‌ها به آنها کمک می‌کند تا در درک بهتر متون و اشعار عربی، ارتباط بهتر با زبان و ادبیات فارسی، و ترجمه موثق از متون عربی به فارسی یا برعکس دست یابند.

از آنجا که زبان عربی به عنوان زبان وحی نیز شناخته می‌شود، داشتن نگاهی متفاوت به این زبان و ادبیات آن می‌تواند عاملی برای افزایش انگیزه و پشتیبانی از ادامه تحصیل باشد. توانایی در درک متون دینی به صورت اصیل و تسلط بر زبان وحی، تجربه مهمی برای دانشجویان این رشته خواهد بود.

زبان و ادبیات فارسی و عربی به یکدیگر وابسته هستند و این دو زبان به گونه‌ای با یکدیگر تداخل دارند که بسیاری از استادان و نویسندگان معتقدند زبان عربی به عنوان یک زبان بسیار نزدیک و ناتنی برای ما نیست و به همین دلیل در اغلب دانشگاه‌ها رشته زبان و ادبیات عربی در کنار رشته زبان و ادبیات فارسی در دپارتمان ادبیات قرار می‌گیرد. این در حالی است که برخی کارشناسان باور دارند که باید یک آزمون اختصاصی برای زبان عربی وجود داشته باشد تا تمامی داوطلبان از گروه‌های مختلف آزمایشی بتوانند در این رشته شرکت کنند. گاهی اوقات داوطلبانی که در حوزه ریاضی و فنی فعالیت دارند نیز به رشته زبان و ادبیات عربی علاقه‌مند هستند و ممکن است بخواهند در کنار رشته‌های علوم پایه یا فنی، این رشته را انتخاب کنند.