کتاب تاریخ ایران باستان نوشته میخائیل میخائیلوویچ دیاکونوف با ترجمه روحی ارباب, توسط انتشارات علمی و فرهنگی به چاپ رسیده است.

موضوع کتاب: تاریخ, تاریخ ایران, اشیای مکشوف کاوش‌های باستان شناسی، آثار مکتوب به زبان پهلوی

دیاکونوف "( 1907 1945) نویسنده و شرق شناس روسی، در این کتاب، پیدایش و بسط حکومت در ایران را، از دوران هخامنشیان تا روزگار ساسانیان به تصویر می‌کشد .وی در بررسی وقایع تاریخی، درباره تاریخ کشورهای هم مرز، که هم بستگی فرهنگی با ایرانیان داشته‌اند نیز سخن گفته است .برخی از منابعی که دیاکونوف در تدوین این کتاب از آنها بهره جسته عبارت‌اند از :

اشیای مکشوف کاوش‌های باستان شناسی, آثار مکتوب به زبان پهلوی که از ویژگی‌های مذهبی و تاریخی برخوردارند، و کتاب‌های مولفان عرب و ایرانی در قرون وسطی.