کتاب نظام های بازیابی اطلاعات نوشته سمیه نادی راوند، نجلا حریری توسط انتشارات کتابدار به چاپ رسیده است.

موضوع کتاب: مدیریت، خدمات اداری، اطلاع رسانی و کلیات

در کتاب نظام‌های بازیابی اطلاعات تلاش شده است تا حد ممکن از تکرار مباحث پرهیز شود و با زبانی ساده پنج موضوع اصلی حوزه بازیابی اطلاعات بررسی گردد.در فصل اول، تاریخچه و تعاریف نظام‌های بازیابی ارائه شده است. در فصل 2، به طراحی نظام‌های بازیابی اطلاعات با تأکید بر موتورهای جستجو توجه شده است. این تأکید از آن جهت بود که موتورهای جستجو یکی از پرکاربردترین و مهم‌ترین ابزارهای بازیابی اطلاعات هستند. از طرف دیگر، در هر نظام بازیابی نیز موتور جستجو مهم‌ترین بخش است.

مبحث فصل 3، مدل‌‌های بازیابی اطلاعات است. در این فصل سعی شده است مدل‌‌های بازیابی اطلاعات بر اساس یک نظام مشخص بررسی شوند. در فصل 4، موضوع "ربط" از بنیادی‌ترین مفاهیم حوزه بازیابی اطلاعات بررسی شده است. در فصل 5 سعی شده است معیارهای ارزیابی به شکلی اصولی و نظام‌مند به زبانی ساده بیان شوند.این اثر می‌تواند در درس‌های مرتبط با بازیابی اطلاعات در رشته‌های مختلف بخصوص علم اطلاعات و دانش‌شناسی استفاده شود. به امید آن که مورد توجه صاحب‌نظران، پژوهشگران و دانشجویان این حوزه قرار گیرد و از بازخوردهای مثبت و منفی آن‌ها در ویرایش‌های بعد استفاده شود.

در بخشی از کتاب نظام‌های بازیابی اطلاعات می‌خوانیم:

مشکل مدل‌‌های بازیابی جبری و احتمالی این است که هم پرس‌ و جو و هم مدارک را با اصطلاحات نمایه می‌کند. در این مدل‌ها تمام مفاهیم در اصطلاحات و کلمات بازنمایی می‌شوند. مهم است که نیاز یک کاربر یا محتوای مفهومی یک مدرک بتواند به‌ خوبی در کلمات توصیف شود. در بسیاری موارد معنا نه در کلمات یک متن و یک پرس‌ و جو که پشت مفاهیم متن قرار دارد. پس انطباق کلید واژه و اصطلاحات نمایه‌ای در مدارک و پرس‌ و جو و ارائه مدارک منطبق، می‌تواند نیاز کاربر را برآورده کند. مدل نمایه‌سازی نهان معنا شناختی برای برطرف کردن این مشکلات پیشنهاد شد.این مدل از فنی به نام تجزیه مقدار منفرد استفاده می‌کند که الگوهای روابط بین واژه و مفهوم را در مجموعه بدون ساختار متن شناسایی می‌کند. نکته اصلی، توجه به محتوای مفهومی به‌ جای اصطلاح محض است که با ایجاد ارتباط میان اصطلاحات در زمینه‌های مشابه حاصل می‌شود. زیرا اعتقاد بر این است وقتی کلمات در یک زمینه مشابه به کار می‌روند، معانی مشابه دارند (الاکاشی، 2014). مدل برای بازیابی بهتر از یک فضای کوچک‌تر نسبت به فضای کلید واژه‌های نمایه‌ای استفاده می‌کند که باعث می‌شود ابعاد فضای مدرک کوچک‌تر شود و مسأله کلمات مترادف و هم‌معنی و کلمات یگانه با چندین معنا تا حد امکان حل شود (اسپوری، 1995). کاهش ابعاد با فن تجزیه مقدار منفرد سبب می‌شود روابط پنهان میان اصطلاحات و مفاهیم روشن شود

مباحث کتاب نظام های بازیابی اطلاعات

1. تعاریف و تاریخچه
2. ساختار نظام‌های بازیابی اطلاعات با تأکید بر موتورهای جستجو
3. مدل‌های بازیابی اطلاعات
4.  ربط
5. معیارهای ارزیابی