کتاب لغت نامه دهخدا دوره 16 جلدی نوشته علی اکبر دهخدا, توسط انتشارات دانشگاه تهران با موضوع زبان و ادبیات فارسی, واژه ها و لغات فارسی, شرح و معنی واژگان, آثار ادبی و تاریخی زبان فارسی به چاپ رسیده است.

لغت‌نامهٔ دهخدا کتابی جامع شامل شرح و معنی واژگان زبان فارسی است. این لغت‌نامه، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اثر علی‌اکبر دهخدا است، که بیش از ۴۰ سال از عمر او صرف آن شد. لغت‌نامهٔ دهخدا معنی، تفسیر، و شرح تاریخیِ شمار قابل توجهی از وام‌واژه‌های عربی که وارد فارسی شده‌اند را نیز داراست. لغت‌نامهٔ دهخدا شامل بخش بزرگی از واژگان ادبی زبان فارسی، با معنای آن‌ها و نیز کاربردشان در شعرها است. همچنین تمام کلمات اصیل فارسی در آن موجود است.با وجود این، این لغت‌نامه فاقد بخش اعظم واژگان علمی و فنی فارسی است که بیشتر در دهه‌های پس از تألیف لغت‌نامه به حوزهٔ زبان فارسی وارد شدند. نسخهٔ چاپی کنونی لغت‌نامه ۶۷٬۲۶۵ صفحهٔ سه‌ستونیِ قطع رحلی با حروف ریز دارد.

حدود نیمی از کتاب را واژگان با معنی و شاهد و نیم دیگر آن اعلام تاریخی و جغرافیایی است. این اثر حاوی کلیهٔ واژگان فرهنگ‌های خطی و چاپی فارسی است و در نقل آن‌ها بسیاری از غلط‌های گذشتگان تصحیح شده‌است و بسیاری از واژگان ترکی، مغولی، هندی، عربی، فرانسوی، انگلیسی، آلمانی، روسی و دیگر زبان‌های متداول در زبان فارسی نیز در این فرهنگ آمده‌است. برای صحیح خوانده‌شدن واژگان در جلوی هر واژه حروف حرکت‌دار به کار رفته‌است. افزون‌بر این مزایا، یک دورهٔ مفصل دستور زبان فارسی نیز در لغت‌نامه آمده‌است. همه‌گونه واژگان فارسی و محلی، نام شهرها و روستاها و کلمات علمی و شاخص، حتی واژگان عربی را می‌توان در لغت‌نامهٔ دهخدا یافت. در جلوی هر واژه، معنای لغوی آن، موارد کاربرد، طرز تلفظ صحیح، اشعاری در رابطه با آن و بسیاری اطلاعات دیگر دربارهٔ لغت قرار دارد. لغت‌نامهٔ دهخدا هم دانشنامه‌ست و هم کتاب مرجع علوم گوناگون و هم لغت‌نامه. واژهٔ «لغت‌نامه» را نخستین‌بار اسدی طوسی در لغت فُرس به کار برده‌است و علامه دهخدا برای پاسداشت او این نام را بر روی فرهنگ خود نهاده‌است.

علی اکبر دهخدا در یکی از یادداشت‌های پراکنده‌اش برای لغت‌نامه می‌نویسد:

«همهٔ لغات فارسی‌زبانان تاکنون احیا و در جایی جمع‌آوری نشده و چه بسا واژگان زیادی‌ست که در کتب دیگر، خصوصاً در اشعار آمده‌است که ما آن‌ها را در اینجا نقل کرده‌ایم؛ ولی از سوی دیگر هزاران واژهٔ فارسی و غیرفارسی در تداول به کار می‌رود که تاکنون کسی آن‌ها را گرد نیاورده یا اگر گرد آورده به چاپ نرسانیده‌است. ما بسیاری از این واژگان را به تدریج از حافظه، نقل و سپس آن‌ها را الفبایی کرده‌ایم؛ ولی باید دانست که برای به خاطر آوردن چندین هزار واژه و الفبایی کردن آن عمر هفت کرکس می‌باید ... و این کار به هیچ فصل و قطعی، بیرون از بیماری صعب چند روزه و دو روز رحلت مادرم -رحمه‌الله علیها- تعطیل نشد و بجز اتلاف دقایقی چند برای ضروریات حیات در روز، می‌توانم گفت که بسیار شب‌ها نیز، در خواب و میان نوم و یقظه در این کار بودم. چه بارها که در شب از بستر برمی‌خاستم و پلیته می‌کردم و چیز می‌نوشتم