کتاب تاریخ زبان فارسی نوشته پرویز ناتل خانلری توسط انتشارات نشرنو با موضوع ادبیات دانشگاهی، تاریخ ادبیات، زبان فارسی، راهنمای آموزشی به چاپ رسیده است.

در این کتاب زبان فارسی امروز را در کنار اجداد کهنسالش می‌بینید. شباهت‌های ژنتیکی‌اش را به‌روشنی درک می‌کنید. تفاوت‌هایش را مو به مو متوجه می‌شوید. از ساختار صوتی واژه‌های فارسی سر در می‌آورید. استخوان‌بندی نیاکان فارسی را در آفتاب پژوهش گسترده و کم‌مانند خانلری مشاهده می‌کنید. شیوه و روند تکامل فارسی را از نظر می‌گذرانید. زبان فارسی را در خط‌های غیر عربی تماشا می‌کنید. صامت‌ها و مصوت‌ها و شیوه‌ها و خصلت‌های پیوندی‌اش درمی‌یابید. همهٔ شکل‌های فعل و فعل‌سازی‌اش را می‌شناسید. خلاصه بگوییم: از دی‌ان‌ای فارسی تا رگ‌ها و هیکل و سیمایش را به‌تمامی در این کتابِ بزرگ بازخواهید شناخت. این کتاب به‌خوبی نشان می‌دهد که این زبان بزرگ ــ با این همه فراز و نشیب ــ چگونه توانسته است به زبان مشترک چندین حوزهٔ تمدنی و میلیون‌ها انسان در گذار تاریخ تبدیل شود. نشان می‌دهد که هر شاعر و هر نویسنده از کدام پهنه‌هایش سر بر کشیده‌اند و هر کدام چه‌ها به او بخشیده‌اند. زبان فارسی را در این کتاب مادری دل‌انگیز و سرسخت و جوان‌کهنسال خواهید یافت که شنیدن صدایش کافی نیست. باید وجب به وجب تماشایش کرد. کتابی برای همهٔ آنها که زبان ــ این میراث بشری ــ را گرامی می‌دارند. برای همهٔ آنها که زبان فارسی را گرامی می‌دارند. گرامی می‌خواهند.

مباحث کتاب تاریخ زبان فارسی

1. اصول و کلیات
2. زبان چیست
3. گفتار
4. واحد صوتهای ملفوظ
5. دستگاه گفتار
6. مصوت
7. صامت
8. ترکیب واکها
9. تحول زبان
10. تحول واکها
11. تحول صرفی تحول نحوی
12. تحول الفاظ و معانی
13. انواع زبانها
14. خانواده زبانهای هند و اروپایی
15. زبانهای غیرایرانی در سرزمین ایران باستان
16. زبانهای ایرانی از آغاز تاریخ تا اسلام
17. زبانهای ایرانی باستان
18. ساختمان پارسی باستان
19. زبانهای ایرانی میانه
20. خط و ساختمان زبان پهلوی
21. و....