کتاب فلسفه علم فقه نوشته سعید ضیایی فر توسط انتشارات سمت به چاپ رسیده است.

موضوع کتاب: الهیات، فلسه، حقوق، فقه

این کتاب برای دانشجویان رشته «مذاهب فقهی» در مقطع کارشناسی ارشد به عنوان متن درس«فلسفه فقه» و برای دانشجویان رشته‌های «حقوق» و «فقه و مبانی حقوق» به عنوان یکی از منابع درسهای «فلسفه حقوق»، «مقدمه علم حقوق» و «درآمدی بر حقوق اسلامی» تدوین شده است. فلسفه علم فقه، رشته علمی نوظهوری است که در آن علم فقه از ابعاد مختلف توصیف، بررسی و توصیه‌هایی برای رفع کاستیها و تکامل علم فقه ارائه می‌شود.

در این کتاب، فلسفه علم فقه، تعریف و تفاوت آن با فلسفه احکام و علم اصول توضیح داده شده و آنگاه علم فقه از سه جنبه بررسی شده است:1. موضوع و قلمرو؛ 2. اهداف دنیوی و اخروی، مادی و معنوی، فردی و اجتماعی، حکومتی و غیرحکومتی؛ 3. مبانی کلامی مانند عدالت، حکمت و لطف خداوند، ختم نبوت، جامعیت، جاودانگی و جهان‌شمولی بودن شریعت و شئون معصوم. ولی فلسفه علم فقه مسائل مهم و دیگری نظیر منابع، روش‌ها و گرایش‌ها، ساختارها، تحولات و مکاتب فقهی دارد که باید در کتاب دیگری بدان پرداخته شود

معرفی مباحث فلسفه علم فقه

•  مباحث مقدماتی

1. تعریف فلسفه علم فقه
2. تفاوت فلسفه علم فقه و فلسفه احکام
3. اهداف و فواید فلسفه علم فقه
4. روش فلسفه علم فقه
5. تفاوت «فلسفه علم فقه» و «اصول فقه»
6. ساختار فلسفه علم فقه
7. تقدم فلسفه علم فقه برعلم فقه، یا تأخر آن
8. پیشینه مباحث فلسفه فقهی

• تعریف فقه و مقایسه آن با اخلاق و حقوق

1.  کاربردهای شریعت
2. کاربردهای فقه
3. کاربردهای اجتهاد
4. تعریف افتاء
5.  تعریف اخلاق
6. مقایسه علم فقه وعلم اخلاق
7. تعریف حقوق
8. مقایسه علم فقه وعلم حقوق

• موضوع و قلمرو علم فقه

1. فعل مکلف از حیث حکم تکلیفی
2. فعل مکلف از حیث تعلق حکم شرعی
3. فعل انسان از حیث تعلق حکم شرعی
4.  فعل فرد وجامعه از حیث تعلق حکم شرعی
5. حقوق و وظایف فرد و جامعه در همه عرصه‌های چهارگانه

• اهداف علم فقه

1. اهداف دنیوی و اخروی
2.  اهداف مادی ومعنوی
3. اهداف فردی وجمعی
4. اهداف حکومتی وغیر حکومتی

•  مبانی علم فقه

1. حسن وقبح عقلی
2. حسن عدل وقبح ظلم
3. اختصاص تشریع به خداوند
4. حکمت الهی
5. طف الهی
6. خاتمیت نبوت
7. جامعیت شریعت
8. جاودانگی شریعت
9. شؤون معصوم (ع)