کتاب فقها و حکومت پژوهشی در تاریخ فقه سیاسی شیعه نوشته محمد جعفری هرندی, توسط انتشارات روزنه به چاپ رسیده است.
موضوع کتاب: علوم اجتماعی و سیاسی، سیاست و حکومت، سیاست و اجتماع

فقه در اصطلاح «آگاهى از مسائل فرعى است به‌استناد ادلّه تفصیلى». و فقیه کسى است که دلایل و مبانى احکام را بررسى مى‌کند و حکم مسائل مربوط به تکالیف و حقوق مردم را استنباط مى‌نماید. با توجّه به این تعریف آگاهى از مسائل اعتقادى جزء فقه به حساب نمى‌آید و کسانى را که در مسائل اعتقادى صاحب‌نظرند و به اتّکاء دلایل عقلى یا نقلى در خصوص این گونه مسائل اظهارنظر مى‌کنند «متکلّم» مى‌نامند و به علمى که عهده‌دار این مباحث است «علم کلام» مى‌گویند. 

در فقه وظایف مسلمانان در مقابل خدا و نسبت به یکدیگر بیان شده و این بیان وظیفه با گستردگى و تنوّعى که جامعه اسلامى داشته و نیز روشى که فقها به‌کار گرفته‌اند در قالب‌هاى متفاوت عرضه شده و موجب گشته که مقاطع و مکاتب و مذاهب مختلف فقهى به‌وجود آید. عنوان فقه سیاسى براى سه واحد درسى در مقطع کارشناسى ارشد رشته «علوم سیاسى» برگزیده شده و ظاهرا هدف برگزینندگان - چنان‌که از سر فصل درس استفاده مى‌شود - بررسى آن قسمت از مسائل فقهى است که به امور سیاسى ارتباط دارد. چه مسائل فقهى متکفّل بیان تکالیف و حقوق متدیّنین در کلیه شئون زندگى است و امور سیاسى هم قسمتى از تکالیف و حقوق مردم و دولت را تشکیل مى‌دهد. جا دارد متذکر شویم که جمله مزبور بیشتر «فقه سیاسى شده» یا «فقهى» که در «امور سیاسى» جا دارد را تداعى مى‌کند همان‌طور که «حکومت ملى» یا «علوم ریاضى» «حکومتى» با پوشش «ملّیت» یا «علومى» برخاسته از «ریاضیّات» را مى‌رساند. 

سیاست در اصطلاح عبارت است از شیوه تدبیرى که براى اداره امور جامعه به‌کار گرفته مى‌شود و در گذشته نه‌چندان دور «سیاست» را به معناى مجازات سخت هم به‌کار برده‌اند.

معرفی مباحث کتاب فقها و حکومت 

1. دوره حضور پیامبر اسلام و نزول وحى
2. دوره صحابه تا انقراض دولت اموى (در شرق)
3. دوره حکومت عبّاسیان تا انقراض آن به‌دست مغولان
4. حکومت مغول تا تشکیل دولت‌ها در سرزمین‌هاى اسلامى به شیوه اروپایى
5.  تشکیل دولت‌ها در سرزمین‌هاى اسلامى به شیوه اروپاییان