داستان این رمان زندگی مردی به نام ژان والژان را دنبال می‌کند که به اتهام دزدیدن یک قرص نان به 19 سال زندان محکوم شده است. در این مسیر ژان والژان با شخصیت‌های بسیاری آشنا می‌شود که گاه نام بعضی از آن‌ها به نماد تبدیل شده است. به عنوان مثال می‌توان کوزت را نام برد. دختر کوچکی که وقتی برای اولین بار هوگو در کتاب درباره‌ی او می‌نویسد، یتیمی بی‌کس است که با تناردیه‌ها زندگی می‌کند. سال‌هاست که در فرهنگ عام کوزت به عنوان صفت به کار می‌رود و این نشانه‌ی تأثیر باورنکردنی کتاب بینوایان بر جوامع مختلف است. این کتاب تنها شاهکار ویکتور هوگو نیست. او شخصیتی بارز و بسیار مهم و پایه‌گذار ادبیات رمانتیک در ادبیات فرانسه است. رمان‌های هوگو همه با هدفی خاص نوشته ‌شده‌اند و بینوایان که رمانی حماسی و تاریخی است هم از این قاعده مستثنی نیست. او سال‌ها در تبعید و به دور از فرانسه‌ی عزیزش روی این کتاب کار کرد تا مفاهیمی مانند شرف، شجاعت و انسانیت را در خطوط کتابش جاودانه کند.