کتاب محاسبه رضایت نوشته جیمز بیوکنن، گوردن تالوک با ترجمه غلامرضا آزاد (ارمکی)، امیر آزاد (ارمکی)، توسط نشر نی با موضوع اقتصاد، توسعه به چاپ رسیده است.

کتاب حاضر گزاره‌های منطقی اقتصادی رفتار فرد را در انتخاب‌هایی که روزانه با آن روبه‌روست، یعنی انتخاب‌های سیاسی، به کار می‌گیرد. این رهیافت با رهیافت فیلسوفان سیاسی به مسئله‌ی سیاست در زندگی اخلاقی انسان از این لحاظ تفاوت دارد که فرض اصلی آن درباره‌ی سازماندهی فردگرایانه جامعه است ـ در اجتماع فرد اصل است، و محاسبات او بر مبنای گزاره‌های منطقی اقتصادی که جنبه‌ی عقلانی دارد، انجام می‌گیرد.

بیوکنن و تالوک در این کتاب به رشته‌ای از پرسش‌ها پاسخ مثبت می‌دهند. این پاسخ‌ها، کتاب آن‌ها را از آنچه در سنت فلسفه‌ی سیاسی و نظریه‌ی سیاسی رایج است، متمایز می‌کند. در واقع،‌ آن‌ها بین رشته‌ی علوم سیاسی و رشته‌ی اقتصاد پیوند برقرار می‌کنند و کار خود را «بین رشته‌ای» می‌نامند. اگر منطق اقتصادی در خصوص تصمیم‌گیری‌های سیاسی از سطح قانون اساسی تا کوچک‌ترین تصمیم‌گیری‌ها کاربردپذیر باشد، در این صورت شاید بتوان به بسیاری از منازعات نظری سیاسی پایان داد، یا دست‌کم مبنای بسیاری از اختلافات سیاسی را منافع اقتصادی دانست.

درباره کتاب محاسبه رضایت

این کتاب درباره سازمان سیاسی جامعه انسان‌های آزاد است. روش‌شناسی و ابزار مفهومی و تحلیلی آن اصولا از رشته‌‌ای استخراج شده که موضوعش سازمان اقتصادی چنین جامعه‌ای است. دانشجویان و استادان علم سیاست در دلبستگی به مسائل اصلی مورد بررسی با ما سهیم می‌شوند و همکاران‌شان در علم اقتصاد نیز در تفسیر استدلال با ما مشارکت می‌کنند. این کار به‌طور مساوی در مرزی اسطوره‌ای و اسرارآمیز میان دو فرزند سخاوتمند اقتصاد و سیاست قرار می‌گیرد. » این کتاب گزاره‌های منطقی اقتصادی رفتار فرد را در انتخاب‌هایی که روزانه با آن روبه‌رواست؛ یعنی انتخاب‌های سیاسی، به کار می‌گیرد. این رهیافت با رهیافت فیلسوفان سیاسی به مساله‌سیاست در زندگی اخلاقی انسان از این لحاظ تفاوت دارد که فرض اصلی آن درباره‌ سازماندهی فردگرایانه جامعه است. در اجتماع فرد اصل است و محاسبات او بر مبنای گزاره‌های منطقی اقتصادی که جنبه عقلانی دارد، انجام می‌گیرد. بیوکنن و تالوک در این کتاب بین رشته‌ علوم سیاسی و رشته‌ اقتصاد پیوند برقرار می‌کنند و کار خود را «بین‌رشته‌ای» می‌نامند. اگر منطق اقتصادی درباره تصمیم‌گیری‌های سیاسی از سطح قانون اساسی تا کوچک‌ترین تصمیم‌گیری‌ها کاربردپذیر باشد، در این صورت شاید بتوان به بسیاری از منازعات نظری سیاسی پایان داد، یا دست‌کم مبنای بسیاری از اختلافات سیاسی را منافع اقتصادی دانست.

هدف این کتاب حل کردن منازعات نظری سیاسی یا تعمیم دادن ریشه اختلافات سیاسی به مشکلات اقتصادی نیست؛ بلکه این دو عملا در موارد متعدد، نظریه اقتصادی را برای تحلیل تصمیم‌گیری‌های سیاسی به کار می‌برند، منافع و هزینه‌های هر تصمیم را بررسی می‌کنند و نشان می‌دهند چگونه فرد براساس آنها تصمیم به تشکیل گروه یا ائتلاف می‌گیرد، رأی خود برای یک موضع را به ازای رای یک فرد دیگر در موضعی دیگر می‌فروشد یا خریداری می‌کند و نهایتا به تولید یک کالا در بخش عمومی رای می‌دهد یا با آن مخالفت می‌کند. این کتاب را می‌توان یکی از منابع معتبر در نظریه سیاسی و اقتصاد رفاه و اقتصاد بخش عمومی به حساب آورد که بسیاری از سرنخ‌های نظری در این حوزه‌ها را به دست می‌دهد و مرجعی مناسب برای موضوع‌های تحقیقی بیشتر در این زمینه؛ چه در قالب پایان‌نامه‌ها و چه برنامه‌های تحقیقی است. اکثر جملات کتاب «محاسبه رضایت» بسیار بلند هستند و به پنج تا شش سطر می‌رسند که چند فعل را در خود دارند. این ویژگی در کنار در‌هم‌تنیدگی مفاهیم و ساخت نحوی به کار گرفته شده، متن را کمی پیچیده کرده است؛ اما در کل کتاب اثری بدیع و ارزشمند برای کسانی است که کوچک‌ترین مباحث مربوط به اقتصاد با سیاست می‌تواند آنها را پای بحث‌های ظریف و عمیق این موضوعات بنشاند.