یکی از شاخههای مطرحشده در باب فطرت در تعلیم وتربیت است که موضوع بسیار وسیعی است. اگر انسان دارای یک سلسله فطریاتی باشد قطعا تربیت باید درنظر گرفتن همان فطریات باشد، زیرا تربیت عینی رشد دادن است و این براساس پذیرفتن یک استعداد در انسان است؛ یعنی تربیت با صنعت فرق دارد. در صنعت حساب، حساب ساختن است؛ یعنی انسان هدفی دارد و بعد از یکسری مواد به عنوان اشیا برای هدف بهره میبرد و به خود ماده توجه ندارد که با کار روی آن ناقص یا کامل میشود. از این عبارت میشود این نتیجه را گرفت که انسان را به دو صورت میشود ساخت؛ الف) ساختن اشیایی بدون درنظر گرفتن ماهیت ماده و ب) تربیت یعنی پرورش استعدادهای واقعی بر پایه فطرت و عقلانیت. این کتاب تنظیمشده پنج سخنرانی استاد شهید آیتالله مرتضی مطهری در جلساتی موسوم به جلسه یزدیها در سال 1356 و 1357 هجری شمسی تا چند ماه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در تهران در موضوع «فطرت» و ارتباط آن با موضوع «تربیت» است.
مباحث کتاب فطرت و تربیت
- معنی فطرت
- آیا زیست شناسی، روان شناسی و جامعه شناسی برای شناخت انسان کافی است؟
- انسان، یک موضوع فلسفی
- طرح مسئله
- مکتبهای مخالف
- نظریه مارکسیسم
- نظریه روانکاوی فروید
- یک مثال برای شعور باطن
- نقد مکتبهای مخالف
- تعبیر صِبغه برای فطرت
- سخن سقراط
- آیا عادت خوب است یا بد؟
- نظریه مخالف عادت:
- عادت آگاهی را کاهش می دهد
- چند مثال در امور عبادی
- عادت آزادی را کاهش می دهد
- برخی عادتها سبب تقویت اراده می شود
- تعریف درست تربیت
- فرق تربیت با صنعت
- و