کتاب دولت و جامعه در ایران نوشته محمدعلی همایون کاتوزیان با ترجمه حسن افشار توسط انتشارات مرکز با موضوع تاریخ، تاریخ ایران، تاریخ قاجاریه به چاپ رسیده است.

مطالعات جدید درباره‌ی دولت، سیاست و جامعه‌ی ایران غالباً برپایه‌ی نظریه‌هایی انجام گرفته است که برای مطالعه‌ی جامعه‌ی اروپایی پدید آمده‌اند و همین باعث ناکامی آن نظریه‌های در تبیین برخی پدیده‌ها و رویدادهای تاریخی و اجتماعی ایران شده است. دکتر همایون کاتوزیان با توجه به این واقعیت، نظریه‌ای جدید و متفاوت در این زمینه عرضه کرده است که تناوب پیوسته‌ی استبداد و هرج‌ومرج را ویژگی تاریخی سیاسی ایران می‌شمارد. در کتاب حاضر، این نظریه به طور تفصیلی و کامل و با تحلیل شواهد تطبیقی از تاریخ ایران و اروپا در زمینه‌ی چگونگی مالکیت، قانون، مشروعیت، عصیان، تحرک اجتماعی و غیره عرضه شده است. سپس این نظریه، به عنوان الگوی جامعه‌شناسی تاریخی ایران، در مورد رویدادهای پایان قرن نوزدهم ایران به کار بسته می‌شود و شواهد فراوانی از رویدادهای این دوره‌ی نسبتاً کوتاه در تأیید آن دیدگاه به دست می‌آید. نظریه‌ی یادشده نیز به نوبه‌ی خود در فهم و تحلیل وقایع و تحولات سیاسی و اجتماعی ایران در این دوره راهگشاست.

معرفی مباحث کتاب دولت و جامعه در ایران

1. حکومت استبدادی نظریه تطبیقی دولت سیاست و جامعه در ایران
2. آزادی و لجام گسیختگی در انقلاب مشروطه
3. مشروطیت و هرج و مرج
4. مبارزه برای قرارداد 1919
5. مبارزه با قرارداد 1919
6. سقوط وثوق الدوله
7. سقوط مشیرالدوله
8. زمینه کودتا
9. کودتا
10. رضا خان و پایان هرج و مرج
11. رضا شاه و استبداد مدرن