کتاب جامعه شناسی نظری نوشته حسین ابوالحسن تنهایی توسط انتشارات بهمن برنا به چاپ رسیده است.
موضوع کتاب: روانشناسی، علوم اجتماعی، جامعه شناسی، جمعیت شناسیجامعه شناسی نظری به ما میآموزد که جامعه شناسی به عنوان یک رشته علمی دارای نظم و قواعد خاص خود است که بر اساس اصول فرامکتبی و بنیادی رشتهی جامعه شناسی تنظیم شده است. ولی در درون این رشته، البته هر گروهی از جامعهشناسان به دستهای از اصول موضوعه اعتقاد داشتهاند که پایهی اختلاف در نظریههای همه جامعه شناسان را به وجود آورده است. اما این اختلاف، در همان حال مایهی همبستگی میان پیروان یک نظریه یا یک مکتب نیز شده است.
- دغدغهی دورکیم برای ترسیم مرزهای مطالعات جامعه شناختی را سی رایت میلز، پس از راس و با نامگذاری اصطلاحی تازه، «مدل تخیل جامعه شناختی» نامید. تخیل جامعه شناسی نظریه پرداز را در ساخت نظریه و نیز خوانندهی نظریه را در پیدا کردن اصول، قواعد و قوانین جامعهشناختی یاری میکند. برای پیدا نمودن این اصول، قواعد و قوانین، البته مدل تحلیلی مهمی لازم است. با بهرهگیری از اصطلاح شناسی مرتن و بلومر میتوان این مدل را «مدل تحلیل عنصری» نام نهاد.
- از مهمترین وظایف در قلمرو جامعهشناسی نظری تنظیم موضوعهای مورد مطالعه در قالب مدل تحلیل عنصری است.
از میان معروفترین جامعه شناسانی که به این مدل توجه نمودند میتوان به وبر، مرتن و بلومر اشاره نمود.
وبر و مرتن در تنظیم روشی منظم برای مطالعهی جامعه شناسی معتقد بودند بایستی پس از کشف عناصر موجود در هر نظریه، مهمترین این عناصر را تشخیص داده، آنها را از دیگر عناصر مجزا نموده و سپس مطالعهی نظری جامعه را بر اساس روابط موجود میان این عناصر دنبال نمود.
- به نظر وبر و مرتن کشف عناصر مهم در هر نظریه نخستیترین و مهمترین نکتهی آغازین در بررسی نظری جامعه است.
این عناصر اساسی و مهم، به نظر هر سه جامعهشناس، یعنی وبر، مرتن و بلومر، تشکیل دهندهی هر گروه اجتماعی هستند، یا برعکس آن، هیچ گروه اجتماعی خارج از این قاعده تشکیل نمیشود. - هر گروهی به ناگزیر، به لحاظ تقسیم اجتماعی کار و نقشهایی که در آن وجود دارد، تفکیک یافته است، یعنی از اجزاء و عناصری که به لحاظ کارکردی تفکیکیافته و متمایز هستند تشکیل شدهاند.
ما این اصل را به عنوان اصل دوم یا اصل «تفکیک یافتگی» شماره گذاری نموده ایم. - قواعد نظری جامعهشناختی، اصول جامعه شناسی را به وجود میآورند، اگرچه میتوانند در ظرفیت همان قواعد نیز باقی بمانند. - هر قاعده علمی، برآیندی از قانون علمی است. - اصل همفراخوانی: تمام اجزاء و عناصر یک واقعیت اجتماعی همیشه نسبت به برخی عناصر «هم فراخوان» هستند، یعنی بررسی هر کدام از اجزاء به ناگزیر بررسی آن دیگری حساس را نیز میطلبد.
کتاب جامعه شناسی نظری نوشته حسین ابوالحسن تنهایی توسط انتشارات بهمن برنا به چاپ رسیده است.
موضوع کتاب: روانشناسی، علوم اجتماعی، جامعه شناسی، جمعیت شناسیجامعه شناسی نظری به ما میآموزد که جامعه شناسی به عنوان یک رشته علمی دارای نظم و قواعد خاص خود است که بر اساس اصول فرامکتبی و بنیادی رشتهی جامعه شناسی تنظیم شده است. ولی در درون این رشته، البته هر گروهی از جامعهشناسان به دستهای از اصول موضوعه اعتقاد داشتهاند که پایهی اختلاف در نظریههای همه جامعه شناسان را به وجود آورده است. اما این اختلاف، در همان حال مایهی همبستگی میان پیروان یک نظریه یا یک مکتب نیز شده است.
- دغدغهی دورکیم برای ترسیم مرزهای مطالعات جامعه شناختی را سی رایت میلز، پس از راس و با نامگذاری اصطلاحی تازه، «مدل تخیل جامعه شناختی» نامید. تخیل جامعه شناسی نظریه پرداز را در ساخت نظریه و نیز خوانندهی نظریه را در پیدا کردن اصول، قواعد و قوانین جامعهشناختی یاری میکند. برای پیدا نمودن این اصول، قواعد و قوانین، البته مدل تحلیلی مهمی لازم است. با بهرهگیری از اصطلاح شناسی مرتن و بلومر میتوان این مدل را «مدل تحلیل عنصری» نام نهاد.
- از مهمترین وظایف در قلمرو جامعهشناسی نظری تنظیم موضوعهای مورد مطالعه در قالب مدل تحلیل عنصری است.
از میان معروفترین جامعه شناسانی که به این مدل توجه نمودند میتوان به وبر، مرتن و بلومر اشاره نمود.
وبر و مرتن در تنظیم روشی منظم برای مطالعهی جامعه شناسی معتقد بودند بایستی پس از کشف عناصر موجود در هر نظریه، مهمترین این عناصر را تشخیص داده، آنها را از دیگر عناصر مجزا نموده و سپس مطالعهی نظری جامعه را بر اساس روابط موجود میان این عناصر دنبال نمود.
- به نظر وبر و مرتن کشف عناصر مهم در هر نظریه نخستیترین و مهمترین نکتهی آغازین در بررسی نظری جامعه است.
این عناصر اساسی و مهم، به نظر هر سه جامعهشناس، یعنی وبر، مرتن و بلومر، تشکیل دهندهی هر گروه اجتماعی هستند، یا برعکس آن، هیچ گروه اجتماعی خارج از این قاعده تشکیل نمیشود. - هر گروهی به ناگزیر، به لحاظ تقسیم اجتماعی کار و نقشهایی که در آن وجود دارد، تفکیک یافته است، یعنی از اجزاء و عناصری که به لحاظ کارکردی تفکیکیافته و متمایز هستند تشکیل شدهاند.
ما این اصل را به عنوان اصل دوم یا اصل «تفکیک یافتگی» شماره گذاری نموده ایم. - قواعد نظری جامعهشناختی، اصول جامعه شناسی را به وجود میآورند، اگرچه میتوانند در ظرفیت همان قواعد نیز باقی بمانند. - هر قاعده علمی، برآیندی از قانون علمی است. - اصل همفراخوانی: تمام اجزاء و عناصر یک واقعیت اجتماعی همیشه نسبت به برخی عناصر «هم فراخوان» هستند، یعنی بررسی هر کدام از اجزاء به ناگزیر بررسی آن دیگری حساس را نیز میطلبد.
